Jak rozwijać kreatywność u dzieci?

Coraz większa ilość rodziców widzi, że prawidłowy rozwój dziecka to nie tylko stymulowanie rozwoju intelektualnego, wczesna nauka czytania, pisania, języków obcych, zapewnianie zajęć dodatkowych rozwijających dziecko w różnorodnych kierunkach, ale również kształtowanie odpowiednich cech charakteru i aktywnej postawy wobec życia. Na rynku pracy liczy się przecież nie tylko wiedza i konkretne umiejętności, ale zdolność do rozwiązywania problemów, kreatywność i pomysłowość, przedsiębiorczość i inicjatywa
w działaniach. Jak zatem wspierać dzieci w rozwoju powyższych cech? Coraz większa liczba rodziców i specjalistów zauważa, że dzieci są coraz mniej samodzielne, oczekują od dorosłych konkretnych rozwiązań, mają trudności w planowaniu i organizowaniu czasu oraz mobilizowaniu się do aktywności? Poniżej prezentuję kilka wskazówek, które pomogą wam, Rodzice przemyśleć temat i być może wprowadzić kilka zmian w tryb życia dziecka.

1. Zbadaj swoją postawę wobec kreatywności.

Dzieci uczą się od nas. To my, dorośli pokazujemy, co jest w życiu ważne. Jeżeli jesteśmy otwarci na nowe doświadczenia, smaki, pomysły, sposoby spędzania czasu, to taką postawę przekażemy swojemu dziecku. Jeśli potrafimy kreatywnie gotować, dokonywać pomysłowych napraw czy przeróbek, wymyślić fajną zabawę „z niczego”, pokazać, że w aktywny sposób podchodzimy do problemów i szukamy sposobów, aby je pokonać „przy okazji” uczymy tego samego nasze dziecko. Jeśli cenimy osoby kreatywne, chwalimy malucha za pomysłowość, samodzielność w myśleniu, doceniamy jego proste eksperymenty i niebanalne rozwiązania dziecięcych problemów pokazujemy, że postawa aktywna i pomysłowość mają dla nas znaczenie. Jeśli w wolnym czasie zawsze robimy to samo, nasze życie jest wypełnione przez rutynowe, powtarzalne czynności, nie jesteśmy zainteresowani niczym w otaczającym świecie, również taka postawę przekazujemy dziecku…

2. Zadbaj o czas wolny dla dziecka

Coraz większa liczba dzieci biernie spędza czas. Biernie, to znaczy nie tylko korzystając z telewizora, tabletu, telefonu, ale również z różnego rodzaju zajęć dodatkowych. Na takich zajęciach dzieci zyskują oczywiście wiedzę i umiejętności potrzebne do rozwoju,
ale najczęściej realizują pomysły innych osób, których zadaniem jest sprawić,
aby prowadzone zajęcia były nie tylko uczące, ale i ciekawe. Oczywiście warto zapisywać dzieci na różnorodne zajęcia, ale warto pamiętać, że dzieci potrzebują również czasu i przestrzeni na rozwój własnej kreatywności i samodzielności w planowaniu i organizowaniu czasu. To bywa związane z nudą (która jest dobrym punktem wyjścia, aby nasze dziecko zastanowiło się, co chce robić i samo wymyśliło sobie zabawę). Niestety, kiedy statystyczne dziecko się nudzi, rodzic włącza mu telewizor… A przecież gotowe obrazy nie stymulują wyobraźni. Samodzielne, kreatywne spędzanie czasu wiąże się również z większym bałaganem,
a w przypadku większej ilości dzieci w domu również z hałasem i konfliktami. I znów statystyczny rodzic, aby tego uniknąć zapewni dziecku interesujące, ale bierne sposoby spędzania czasu jak tablet czy telewizor. Nie chodzi o to, aby dziecko nie miało kontaktu
z urządzeniami elektronicznymi: niektóre bajki są piękne, a gry uczące. Chodzi o to,
że dzieci poświęcają dużo mniej czasu na wymyśloną przez siebie, nieraz okupioną nudą
i bałaganem, kreatywną zabawę. Drogie, reklamowane zabawki najczęściej są mało kreatywne: pozwalają jedynie na określony rodzaj zabawy. Często inicjatywa dziecka, aby pobawić się zabawką w inny niż zamierzony przez producenta sposób kończy się jej zepsuciem. Tymczasem w którymś z anglojęzycznych magazynów przeprowadzono quiz na najlepsze zabawki wszechczasów. Wygrały: patyk, pudełko, sznurek, rulon tektury i błoto. Te zabawki można dostosować do wielu zabaw, przerobić je na różne sposoby, a jedynym ograniczeniem jest tu wyobraźnia dziecka. Inne kreatywne zabawki to kredki, klocki (ale nie te, ułożone z tatą raz, według instrukcji, tylko te, które można wykorzystać na różne sposoby), akcesoria do zabawy w kucharza, lekarza, mechanika (jeśli są zgodne
z zainteresowaniami dziecka), masy plastyczne, rekwizyty teatralne (pozwalające na zabawy z odgrywaniem ról). Tego typu zabawy przebiegają w różny sposób, trudno przewidzieć, czy ich efekty będą udane. Czasem jak już napisałam pozostaje bałagan i konflikt pomiędzy rodzeństwem czy przyjaciółmi, kiedy nie udało się bezproblemowo uzgodnić reguł wymyślonych zabaw czy podzielić odgrywanych ról. Zawsze jednak w takich zabawach, stopniowo dzieci stymulują wyobraźnię, nabywają zdolności manualnych czy konstrukcyjnych, ćwiczą przedsiębiorczość, wytrwałość w działaniu, sposoby samodzielnego rozwiązywania problemów. W przypadku zabaw grupowych uczą się umiejętności społecznych (negocjacji, ustalania i przestrzegania wspólnych reguł, rozwiązywania konfliktów). Często oczywiście potrzeba im naszej, dorosłych pomocy. Pomocy, nie rozwiązania, które zbyt często pokazywane czy narzucane przez rodziców czy nauczycieli ogranicza pomysłowość dziecka. Pozwólmy dziecku poeksperymentować
w zabawie, cenimy je za zadawanie ciekawych pytań i pomagamy w szukaniu odpowiedzi.

3. Zapewnij kontakt z przyrodą

Coraz częściej mówi się, że ograniczanie dzieciom kontaktu z przyrodą ma negatywny wpływ na ich rozwój. Pamiętajcie: w przyrodzie są kreatywne zabawki: patyki, z których można coś budować czy nimi pisać, woda, którą można przelewać, kamyczki i szyszki, z których można coś budować.. I to zupełnie za darmo. Można obserwować świat roślin i zwierząt, ćwiczyć zdolność obserwacji, myślenie przyczynowo – skutkowe, rozwijać wiedzę o otaczającym świecie. Na świeżym powietrzu, na polach, łąkach i w lasach dzieci aktywnie przeżywają swoje małe przygody i uczą się na swoich własnych błędach. W telewizji oglądają dalekie kraje, poszerzają wiedzę, ale nie doskonalą samodzielności. Przyroda wycisza i uspokaja, w przeciwieństwie do pobudzenia powodowanego nadmiernym wykorzystaniem urządzeń elektronicznych.

4. Podążaj za zainteresowaniami i pasjami dziecka.

Pilnie obserwuj, co lubi dziecko i zapewnij mu różne kierunki poszerzania zainteresowań. Tu można wykorzystać zorganizowane zajęcia tematyczne czy filmy edukacyjne na wybrany przez dziecko temat. Zgłębiajcie go wspólnie. Pozwól dziecku na zadawanie pytań
i podpowiedź, gdzie może znaleźć odpowiedzi. Pomagaj tyle, ile jest konieczne, ale nie więcej. Pozwól na małe eksperymenty związane z wybraną dziedziną. Rozumiem Rodzicu, że nie zniesiesz kompletnej demolki czy pająków wychodzących z każdego kąta. Ale może pozwolisz na konstrukcje „w czasie budowy” na środku dywanu. Żywicę w słoiku – może zamieni się w bursztyn? Plakaty z ptakami. Kijanki w akwarium (pomóż o nie zadbać). Pokaż jak kreatywnie wykorzystać telefon (zdjęcia, filmik z zabaw, obserwacji czy przygód). Włóż wysiłek, aby prezenty (urodzinowe, mikołajowe) pomagały w rozwijaniu pasji a na Dzień Dziecka zamiast prezentu zaproponuj jakąś wspólną wyprawę poszerzającą horyzonty?